Prof. Dr. Fevzi Şentürk
Retina Dekolmanı (Yırtıklar) Hastalığını Tanıyalım
Retina dekolmanı, göz küresinin iç yüzeyini kaplayan ve görmeden sorumlu olan retina tabakasının, altında bulunan destek dokulardan ayrılması durumudur. Retina yerinden ayrıldığında, ışığa duyarlı hücreler görevini yapamaz hale gelir ve bu durum kalıcı görme kaybı riskini beraberinde getirir.
Retina dekolmanına yol açan en önemli etkenlerden biri retina yırtıklarıdır. Retina yırtığı, retinanın ince veya zayıf bölgelerinde oluşan küçük delikler ya da yırtıklardır. Bu yırtıklar zamanla göz içi sıvısının retinanın altına sızmasına neden olur ve retina tabakasının yerinden kalkmasına sebebiyet verir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Evet. Retina dekolmanı, erken müdahale edilmediğinde kalıcı görme kaybına neden olabilecek acil bir göz hastalığıdır. Işık çakmaları, uçuşmalar veya görüşte kararma gibi belirtiler varsa vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurulmalıdır.
Hayır. Retina yırtığı, retinada oluşan küçük bir delik veya çatlamadır. Bu yırtıklar ilerleyerek retina dekolmanına yol açabilir. Yani retina yırtığı erken evredir; dekolman ise yırtığın retina tabakasını yerinden ayırdığı ileri evredir.
Evet. Retina yırtığı henüz dekolman oluşturmamışsa, lazer fotokoagülasyon yöntemiyle yırtık çevresi yakılarak ilerlemesi durdurulabilir. Bu, görmenin korunması için oldukça etkili bir önlemdir.
Retina cerrahisi ileri düzey teknik gerektiren özel bir işlemdir. Ancak deneyimli bir retina uzmanı tarafından yapıldığında başarı oranı yüksektir. Ameliyat süresi ve tekniği hastalığın boyutuna göre değişiklik gösterebilir.
Tedavi edilmezse retina dokusu beslenemez ve işlevini yitirir. Bu da genellikle kalıcı ve geri dönüşü olmayan görme kaybına neden olur. Bu yüzden erken tanı ve hızlı müdahale hayati önem taşır.
OCT (Optik Koherens Tomografi)
FFA (Göz anjiyosu)
Amsler Grid testi
gibi ileri görüntüleme yöntemleri kullanılır.
Evet, bazı hastalarda retina dekolmanı tekrarlayabilir. Özellikle diğer gözde de risk varsa ya da retina yapısı zayıfsa, yakın takip gereklidir. Ameliyat sonrası önerilen kontroller aksatılmamalıdır.
Evet. Yüksek miyop (örneğin -6 diyoptri üzeri) olan kişilerde retina tabakası daha ince ve hassastır. Bu kişilerde retina yırtığı ve dekolmanı riski belirgin olarak artar. Yıllık göz muayeneleri önerilir.
Bu belirtiler retina yırtığı ya da başlangıç evresinde bir retina dekolmanına işaret ediyor olabilir. Zaman kaybetmeden bir retina uzmanına başvurmanız gerekir. Erken teşhisle görme korunabilir.
Ameliyat sonrası hastanın birkaç gün ya da hafta boyunca belirli bir baş pozisyonunda kalması gerekebilir. Görme zamanla geri döner, ancak tamamen eski haline dönüp dönmeyeceği retina hasarının düzeyine bağlıdır.
Retina Dekolmanının Nedenleri Nelerdir?
Retina dekolmanı bazı risk faktörlerine ve gözle ilgili hastalıklara bağlı olarak gelişebilir. En yaygın nedenler şunlardır:
Göz travmaları (özellikle darbe alma)
Yüksek miyopi (ileri derecede miyopluk)
Retina incelmesi veya dejenerasyonu
Daha önce geçirilmiş göz ameliyatları (özellikle katarakt cerrahisi)
Ailede retina yırtığı öyküsü
Şeker hastalığına (diyabete) bağlı retina bozuklukları
Yaşa bağlı retina zayıflıkları
Retina Dekolmanı Belirtileri Nelerdir?
Retina yırtıkları ve dekolmanı genellikle ağrısızdır. Ancak hastalar şu belirtileri tarif eder:
Gözde ani ışık çakmaları (şimşek çakması hissi)
Uçuşan cisimler görme (sinek uçuşması gibi)
Görme alanında perde inmesi veya karanlık gölge hissi
Merkezi ya da çevresel görmede bulanıklık veya azalma
Bu belirtiler özellikle tek gözle görülür ve ani başlangıç gösterir. Şüphe durumunda zaman kaybetmeden göz hekimine başvurulmalıdır.
Retina Dekolmanı Nasıl Teşhis Edilir?
Retina dekolmanı, uzman bir göz doktoru tarafından yapılacak detaylı bir retina muayenesiyle kolaylıkla teşhis edilir. Tanıda kullanılan başlıca yöntemler:
Göz dibi muayenesi (oftalmoskopi)
Göz ultrasonografisi (B-mod USG) — Özellikle göz içinde kanama varsa
OCT (Optik Koherens Tomografi) — Merkezi retina tutulumlarında
Hastalık bazen tamamen fark edilmeden ilerleyebilir. Bu yüzden yüksek miyoplar ve travma geçiren bireyler düzenli muayene yaptırmalıdır.
Retina Dekolmanı Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi, dekolmanın seviyesine ve retinadaki yırtıkların sayısına göre değişir. Erken teşhis edilmiş retina yırtıkları, genellikle aşağıdaki yöntemlerle tedavi edilir:
• Lazer Fotokoagülasyon:
Retinadaki küçük yırtıkların çevresi lazerle yakılarak, yırtığın ilerlemesi önlenir.
• Kriyoterapi (Soğuk Tedavi):
Bazı yırtıklarda, lazer yerine dondurma yöntemiyle retina sabitlenebilir.
• Cerrahi Müdahale (Vitrektomi veya Skleral Çökertme):
Retina dekolmanı ilerlemişse, genellikle vitrektomi ameliyatı ile retina yerinden kaldırılır, yırtık onarılır ve gaz ya da silikon yağı ile yerine sabitlenir.
Bazen skleral çökertme (scleral buckle) adı verilen dıştan destekleme yöntemi uygulanabilir.
Cerrahi sonrası hastaya belli bir pozisyonda yatması veya başını sabit tutması gerekebilir.
Retina Dekolmanı Tedavisi Ertelenirse Ne Olur?
Retina dekolmanı görme sinirini etkileyen çok ciddi bir tablodur. Gecikmiş vakalarda:
Kalıcı görme kaybı
Merkezi görme yetisinin tamamen yok olması
Diğer gözde de risk gelişmesi
gibi geri dönüşü olmayan sonuçlar doğabilir. Bu nedenle ilk belirtilerde mutlaka acilen bir retina uzmanına başvurmak gerekir.
