Prof. Dr. Fevzi Şentürk
Katarakt Hastalığını Tanıyalım
Katarakt, göz merceğinin saydamlığını kaybederek matlaşmasıyla ortaya çıkan görme bozukluğudur. Genellikle yaşa bağlı olarak gelişir ancak travma, diyabet, uzun süreli ilaç kullanımı gibi farklı nedenlerle de her yaşta görülebilir. Hastalığın ilerlemesiyle birlikte görmede bulanıklık, gece görüşünde bozulma, ışık yansımalarına hassasiyet gibi şikâyetler ortaya çıkar.
Katarakt tanısı genellikle rutin göz muayenesi sırasında konulabilir. Detaylı biyomikroskobik inceleme ile merceğin saydamlık durumu değerlendirilir. Erken dönemde hasta fark etmese bile muayene sırasında katarakt saptanabilir. Görme seviyesini etkilediği ölçüde hastaya cerrahi tedavi önerilir.
Kataraktın tek tedavisi cerrahidir. Gelişmiş cerrahi yöntemler sayesinde göz içerisindeki matlaşmış doğal mercek çıkarılarak yerine saydam, yapay bir göz içi mercek (IOL) yerleştirilir. Bu işlem kısa sürede tamamlanır ve genellikle ağrısızdır. Ameliyat sonrası iyileşme süreci hızlıdır ve hasta kısa sürede günlük yaşamına dönebilir.
Yeni nesil mercek seçenekleri sayesinde hem uzak hem yakın görme kalitesi artırılabilir. Bu sayede hastalar ameliyat sonrası gözlük bağımlılığından büyük ölçüde kurtulabilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Evet, tedavi edilmediği takdirde katarakt zamanla ilerleyerek ciddi görme kaybına ve hatta körlüğe neden olabilir. Ancak günümüzde katarakt ameliyatı ile bu risk kolayca ortadan kaldırılmaktadır.
Hayır. Katarakt ameliyatı genellikle damla anestezi ile yapılır ve ağrısızdır. Hasta işlem sırasında uyanık olur ancak acı ya da rahatsızlık hissetmez.
Hayır. En yaygın sebep yaşlanma olsa da, katarakt her yaşta ortaya çıkabilir. Doğumsal katarakt (bebeklerde), travmatik katarakt (göz yaralanmaları sonrası) ve ikincil katarakt (bazı hastalıklar veya ilaçlar sonrası) gibi farklı türleri de vardır.
Hayır. Katarakt ilerleyici bir hastalıktır ve zamanla daha da kötüleşir. İlaç ya da gözlükle tedavisi yoktur, tek çözüm cerrahidir.
Modern tekniklerle yapılan katarakt ameliyatı genellikle 15-20 dakika sürer. Aynı gün taburcu olma imkânı sağlar.
Bu, yerleştirilen göz içi merceğin (IOL) tipine bağlıdır. Akıllı mercek (trifokal) takılan hastaların çoğu hem uzak hem yakın için gözlük ihtiyacı duymazken, tek odaklı merceklerde gözlük kullanımı gerekebilir.
Hayır, katarakt ameliyatla alındığında aynı mercekte tekrar oluşmaz. Ancak nadir durumlarda “ikincil katarakt” denilen, göz merceği arkasındaki zarın matlaşması gelişebilir. Bu da basit bir lazer işlemiyle tedavi edilebilir.
Genellikle her göz için farklı günlerde ameliyat planlanır. Bu, iyileşme sürecini izlemek ve riskleri en aza indirmek açısından tercih edilir.
. Hastaların bu konuda dikkatli olmaları önerilir.
Katarakt ameliyatı, en sık ve en güvenli uygulanan cerrahi işlemlerden biridir. Gelişmiş teknikler sayesinde komplikasyon riski oldukça düşüktür. Ancak her cerrahi müdahalede olduğu gibi, çok nadir de olsa enfeksiyon, kanama veya mercek yer değişikliği gibi riskler olabilir.
Ameliyat sonrası genellikle birkaç gün içinde görme netleşmeye başlar. 1 hafta içinde büyük oranda iyileşme sağlanır. Göz damlalarının düzenli kullanımı ve hekimin önerilerine uyulması iyileşme sürecini hızlandırır.
What is Cataract?
Göz Sağlığınız İçin Bilmeniz Gerekenler
Katarakt, gözün içinde bulunan ve normalde saydam olan doğal merceğin zamanla matlaşması veya bulanıklaşması durumudur. Bu durum, gözümüze gelen ışığın retina üzerine net şekilde odaklanmasını engeller. Sonuç olarak, kişi bulanık, puslu ya da sanki buğulanmış bir camın arkasından bakıyormuş gibi görmeye başlar. Katarakt, dünyada en sık rastlanan görme kaybı nedenlerinden biridir ve yaşla birlikte görülme sıklığı artar.
Kataraktın Nedenleri Nelerdir?
Katarakt, çoğunlukla yaşa bağlı olarak gelişir. Ancak tek neden yaşlanma değildir. Aşağıdaki durumlar da katarakt riskini artırabilir:
Uzun süreli güneşe maruz kalmak (özellikle UV ışınlarına)
Şeker hastalığı (diyabet)
Kortizon gibi steroid içeren ilaçların uzun süreli kullanımı
Göz travmaları veya geçirilmiş göz ameliyatları
Sigara kullanımı
Ailede katarakt öyküsü (genetik yatkınlık)
Bu risk faktörleri katarakt oluşumunu hızlandırabilir ve daha erken yaşta ortaya çıkmasına neden olabilir.
Katarakt Belirtileri Nelerdir?
Katarakt genellikle yavaş ilerler. İlk başta fark edilmesi zor olabilir, ancak zamanla görme üzerindeki etkisi artar. En sık karşılaşılan belirtiler şunlardır:
Görmede bulanıklık veya puslu görme
Gece görüşünde zorlanma
Işıklar etrafında hale (parlama) görme
Renklerde solma ya da sarımtırak görme
Gözlük ya da lens numaralarının sık sık değişmesi
Özellikle tek gözle bakıldığında çift görme
Bu belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız bir göz muayenesi yaptırmanız önemlidir.
Katarakt Nasıl Teşhis Edilir?
Kataraktın teşhisi, bir göz doktoru tarafından yapılacak detaylı bir muayene ile konulur. Bu muayene sırasında göz bebeği özel damlalarla büyütülür ve göz merceği ayrıntılı şekilde incelenir. Kataraktın yoğunluğu, derecesi ve görmeye olan etkisi değerlendirilerek tedavi planı oluşturulur.
Kataraktın Tedavisi Nasıldır?
Kataraktın ilaçla ya da gözlükle tedavisi mümkün değildir. Günümüzde tek ve etkili tedavi yöntemi cerrahidir. Katarakt ameliyatı sayesinde bulanıklaşmış mercek çıkarılarak yerine yapay ve saydam bir göz içi mercek (IOL) yerleştirilir.
Modern cerrahi tekniklerle yapılan katarakt ameliyatlarının özellikleri:
Kısa sürede tamamlanır (genellikle 15-20 dakika)
Damla anestezisi ile, yani ağrısız bir şekilde gerçekleştirilir
Aynı gün taburcu olma imkânı sağlar
Hasta çoğu zaman ertesi gün günlük yaşamına geri dönebilir
Ayrıca ameliyat sırasında kullanılan mercek tipi hastanın ihtiyaçlarına göre belirlenebilir. Akıllı mercekler sayesinde uzak ve yakın görme birlikte düzeltilebilir.
Katarakt Ameliyatı Ne Zaman Gereklidir?
Her katarakt vakası hemen ameliyat gerektirmez. Katarakt, görmeyi ciddi anlamda etkilemeye başladığında ya da yaşam kalitesini düşürdüğünde ameliyat önerilir. Özellikle şu durumlarda cerrahi düşünülmelidir:
Görme kaybı, araç kullanma veya okuma gibi günlük işleri zorlaştırıyorsa
Mesleki ya da sosyal yaşamda belirgin görme kısıtlılığı oluşmuşsa
Katarakt, gözdeki diğer hastalıkların (örneğin diyabetik retinopati) takibini engelliyorsa
Ameliyat kararı, hastanın şikâyetlerine ve muayene bulgularına göre kişiye özel olarak verilir.
