Prof. Dr. Fevzi Şentürk
Glokom (Göz Tansiyonu) Nedir?
Glokom, göz içi basıncının (göz tansiyonu) artması sonucu, göz sinirinin (optik sinir) zamanla hasar görmesiyle karakterize, sinsi ilerleyen ve kalıcı görme kaybına yol açabilen bir göz hastalığıdır.
Genellikle belirti vermeden ilerler ve fark edildiğinde geri dönüşü olmayan görme kaybı oluşmuş olabilir. Bu yüzden halk arasında “sessiz hırsız” olarak da adlandırılır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Evet, glokom sinsi ilerleyen bir hastalıktır. Göz tansiyonunun yüksek olması uzun süre belirti vermeyebilir, ancak bu süreçte görme siniri zarar görebilir. Bu nedenle belirti olmasa bile mutlaka düzenli kontroller ve tetkikler gereklidir.
Glokomda hasar gören görme siniri geri kazanılamaz, ancak hastalığın ilerlemesi durdurulabilir. Düzenli damla kullanımı, lazer veya cerrahi ile görme kaybı önlenebilir. Tedavi ömür boyudur ve aksatılmamalıdır.
Hayır. Yüksek göz tansiyonu olan herkes glokom hastası değildir. Bu duruma oküler hipertansiyon denir. Ancak bu bireylerde glokoma dönüşme riski bulunduğu için yakın takip gerekir.
Genellikle evet. Glokom, kronik bir hastalıktır ve tedavi kesildiğinde yeniden ilerleme başlar. Bazı hastalarda cerrahi sonrası damla ihtiyacı azalabilir; ancak çoğu hasta ömrü boyunca damla kullanmak zorundadır.
Evet. Ailede glokom öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir. Bu nedenle ailesinde glokom olan bireylerin özellikle 40 yaşından itibaren düzenli göz muayenesi yaptırmaları önemlidir.
Hayır. Glokom genellikle ileri yaş hastalığıdır, ancak doğuştan (konjenital) glokom ve genç yaşlarda başlayan glokom türleri de vardır. Bu türlerde tanı gecikirse ciddi görme kayıpları olabilir.
Evet. Normal tansiyonlu glokom adı verilen bir türde, göz içi basıncı normal seviyelerde olsa da optik sinir zarar görür. Bu nedenle sadece göz tansiyonu değil, optik sinir ve görme alanı testleri de yapılmalıdır.
Lazer tedavisi, bazı glokom türlerinde etkili bir yöntemdir ama genellikle damla tedavisinin yerini almaz. Lazer, ilaç ihtiyacını azaltabilir veya damla ile yeterli kontrol sağlanamayan hastalarda uygulanır. Kesin çözüm olarak değerlendirilmemelidir.
Göz Tansiyonu Neden Yükselir?
Göz içindeki sıvı (aköz hümör), gözün iç yapılarından salgılanır ve belirli bir kanaldan dışarı atılır. Bu sıvı dengesi bozulduğunda göz içi basınç yükselir. Nedenler şunlar olabilir:
Göz sıvısının dışa akış yollarında direnç artışı
Göz içi sıvı üretiminin artması
Göz travmaları
Kortizon kullanımı (uzun süreli)
Advanced age
Genetik yatkınlık
Glokom Türleri
1. Açık Açılı Glokom (En yaygın tür)
Yavaş ilerler
Belirti vermez
Rutin muayenelerde fark edilir
2. Kapalı Açılı Glokom
Ani göz tansiyonu yükselmesiyle seyreder
Göz ağrısı, baş ağrısı, bulanık görme gibi acil belirtiler verir
Acil müdahale gerektirir
3. Konjenital Glokom (Doğuştan)
Bebeklerde göz sulanması, ışığa hassasiyet ve iri gözle kendini gösterir
4. Sekonder Glokom
Diğer göz hastalıklarına veya ilaçlara bağlı gelişir (ör. üveit, kortizon kullanımı)
Belirtiler Nelerdir?
Glokom genellikle erken evrede belirti vermez. Ancak ilerleyen dönemlerde şu belirtiler görülebilir:
Görme alanında daralma (tünel görüş)
Gözlerde basınç hissi
Baş ağrısı
Gece ışıkların etrafında hareler
Ani görme kaybı (kapalı açılı tipte)
Bulantı, kusma (akut glokom krizinde)
Glokom Tanısı Nasıl Konur?
Rutin göz muayenesinde glokom şüphesi varsa, aşağıdaki testler uygulanır:
Göz içi basınç ölçümü (tonometri)
Görme alanı testi (perimetri)
OCT ile optik sinir lifi kalınlığı ölçümü
Göz dibi muayenesi
Açının değerlendirilmesi (gonioskopi)
Bu testlerle tanı konulur ve hastalık evrelendirilir.
Glaucoma Treatment
Glokom tedavisi, göz tansiyonunu düşürmeyi ve görme sinirini korumayı amaçlar. Tedaviyle kaybedilen görme geri gelmez, ancak ilerleme durdurulabilir.
1. Göz Damlası Tedavisi
En yaygın tedavi yöntemidir
Göz içi basıncı düşürmek için kullanılır
Ömür boyu kullanım gerekebilir
Doğru kullanım alışkanlığı çok önemlidir
2. Lazer Tedavisi
Akış yolunu açmak veya sıvı üretimini azaltmak için uygulanır
Özellikle kapalı açılı glokom için etkili olabilir
3. Cerrahi Müdahale
Damla ve lazer tedavisinin yetersiz kaldığı durumlarda
Göz içi sıvısının dışa akışını sağlayan özel kanal açılır
Glokom drenaj implantları da kullanılabilir
Glokom Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Glokom zamanla optik sinir liflerini geri dönüşsüz olarak tahrip eder. Bu, görme alanının giderek daralmasına ve sonunda kalıcı körlüğe yol açabilir. Bu süreç genellikle ağrısızdır ve bu yüzden hastalar çoğunlukla farkına varmaz.
Kimler Risk Altında?
40 yaş üstü bireyler
Ailede glokom öyküsü olanlar
Yüksek göz tansiyonu saptananlar
Kortizon kullananlar
Diyabet, hipertansiyon hastaları
Yüksek miyop veya hipermetroplar
Ne Zaman Göz Tansiyonu Ölçtürmeliyim?
Her bireyin özellikle 40 yaş sonrası yılda bir kez göz muayenesi yaptırması önerilir. Risk grubundakiler ise daha sık kontrol edilmelidir. Unutmayın, erken teşhis görme kaybını önleyebilir.
