Prof. Dr. Fevzi Şentürk
Pediatric Ophthalmology
Çocuklarda görme sistemi doğumdan itibaren gelişir ve yaklaşık 7–8 yaşına kadar şekillenir. Bu kritik süreçte erken tanı ve müdahale, görme tembelliği (ambliyopi) gibi geri dönülemez sorunların önüne geçer. Bu sayfa, ebeveynlerin bilmesi gereken en yaygın çocuk göz sorunlarını ele alır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
İlk göz muayenesi doğumdan sonraki ilk 6 ayda, ardından 1 yaşında ve okul öncesi dönemde (3–4 yaş) önerilir. Şikâyet olmasa bile her yıl düzenli kontrol görme gelişimi için çok önemlidir.
Hayır, tam tersi. Görme kusuru olan çocukların zamanında gözlük kullanması, görme tembelliğini önler. Gözlüğün geç verilmesi durumunda göz gelişimi geri kalabilir.
Her şaşılık kendiliğinden geçmez. Bazı geçici kaymalar normal gelişim sürecinde olabilir ama devam eden kaymalarda gözlük, kapama veya cerrahi gerekebilir. Mutlaka uzman muayenesi gerekir.
7–8 yaş öncesi, tedaviye en iyi yanıtın alındığı dönemdir. Bu yaşlardan sonra tedavi şansı azalır. Bu nedenle erken tanı çok önemlidir.
Evet. Bazı göz hastalıkları belirti vermeden ilerler (örneğin göz tembelliği tek gözde olabilir). Rutin muayene ile sorunlar erken evrede yakalanabilir.
Evet, eğer tedavi edilmezse üç boyutlu görme ve derinlik algısı kaybı olabilir. Ayrıca estetik sorunlar nedeniyle özgüven eksikliği de gelişebilir.
Bebeklerde sık görülen bu durum gözyaşı kanal tıkanıklığına bağlı olabilir. Evde yapılan nazolakrimal kanal masajı ve damlalarla geçebilir, ancak geçmeyen durumlarda hekime başvurmak gerekir.
Göz doktorunun önerdiği damlalar çocuklar için güvenlidir. Kullanım şekline ve süresine dikkat edildiğinde yan etki riski oldukça düşüktür.
1. Görme Kusurları (Miyop, Hipermetrop, Astigmat)
Belirtiler: Çocuğun güneşe kaş gözlük gibi bakması, tahtayı ya da kitap okurken zorlanması
Tedavi: Yaşa uygun gözlük kullanımı
Önem: Uygun gözlük, gelişim sürecinde göz tembelliğini önler
2. Şaşılık (Strabismus)
Belirtiler: Gözlerin farklı yönlere bakması, özellikle ışıkta asimetrik bakış
Tedavi: Gözlük, göz egzersizi ya da cerrahi
Önem: Tedavi edilmezse derinlik algısı ve üç boyutlu görmede kayıp yaşanabilir
3. Göz Tembelliği (Amblyopi)
Neden: Bir gözün yeterince kullanılmaması
Belirtiler: Bir gözü sürekli kapatma, net görememe
Tedavi: Gözlük ve kapama terapisi
Önem: Erken başlanmazsa kalıcı görme kaybı riski vardır
4. Doğuştan Katarakt
Belirtiler: Bebeklikte göz merceğinde matlık, ışığa bakınca tepkisizlik
Tedavi: Cerrahi müdahale
Önem: Tedavi gecikirse ambliyopi ya da görme yetersizliği gelişebilir
5. Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığı
Belirtiler: Sürekli sulanma, çapaklanma
Tedavi: Masaj, damla ya da küçük cerrahi girişim
Önem: Kimi zaman ciddi enfeksiyonlara neden olabilir
6. Konjonktivit (Alerjik ve Enfeksiyöz)
Belirtiler: Kaşıntı, kızarıklık, sulanma, çapaklanma
Tedavi: Damla, antihistaminik, hijyen
Önem: Doğru tedavi ile kısa sürede düzelir
7. Doğuştan Glokom
Belirtiler: Göz sulanması, ışığa kapalı tepki, iri göz
Tedavi: Acil cerrahi
Önem: Gecikirse ciddi görme kaybına neden olabilir
Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
Aşağıdaki belirtilerden biri varsa, en kısa sürede çocuk göz muayenesi önerilir:
Göz kayması veya asimetrik bakış
Gözlerini kısarak bakması
Yavaş ya da yanlış okuma
Sürekli göz kapatma
Televizyon ya da kitap okurken çok yaklaşma
Işığa karşı aşırı hassasiyet
Sürekli göz ovuşturma
Muayene Zamanlaması
İlk kontrol: Doğum sonrası 6. ay içinde
Sonra: 1 yaş ve okul öncesinde (3–4 yaş)
Okula başlayınca: Her yıl düzenli kontrol
Herhangi bir şüphede: Derhal muayene
